Anorexia nervosa (AN) jest zespołem chorobowym charakteryzującym się nieprawidłowymi zachowaniami żywieniowymi. Celem leczenia jest nie tylko uzyskanie odpowiedniej masy ciała, ale również odzyskanie przez pacjenta poczucia kontroli nad własnym zachowaniem i nawykami żywieniowymi. Powszechnie uważa się, że anoreksja częściej występuje w rodzinach o wyższym i średnim statusie ekonomicznym(w rodzinach nauczycieli, lekarzy, w których zwraca się uwagę na sposób odżywiania, ujemnie oceniając osoby z nadwagą). Społeczeństwa państw wysoko rozwiniętych wykształciły określony ideał kobiety i mężczyzny. Jako atrakcyjne i zdolne do osiągania sukcesów we wszystkich dziedzinach życia postrzegane są tylko osoby szczupłe. Duże znaczenie ma uległość przyszłych pacjentek i pacjentów oraz ich przekonanie o konieczności spełniania społecznych oczekiwań, dążenie do zdobycia określonej pozycji społecznej, najlepszych wyników w nauce, identyfikacji z określonym wzorcem [1].
Początek choroby jest trudny do zdiagnozowania, gdyż pierwsze objawy są niecharakterystyczne i zwykle nie budzą niepokoju. Młodzież w okresie dojrzewania zaczyna dążyć do perfekcyjnego wyglądu własnego ciała, chce zbliżyć się do wzorców promowanych przez media. Stopniowo pojawiają się wyrzuty sumienia w wyniku zjedzenia obfitego posiłku. Chore osoby zaczynają ograniczać wartość energetyczną pożywienia oraz rezygnują z trudno strawnych potraw. Nieustannie są niezadowolone z wyglądu własnego ciała i z czasem zaczynają unikać spożywania posiłków wraz z rodziną, stosują coraz intensywniejsze ćwiczenia fizyczne, a swoje wychudzone ciało ukrywają pod luźnym ubraniem. Mimo postępującego wyniszczenia chore osoby są sprawne i prowadzą aktywny tryb życia. Nie zgłaszają dolegliwości somatycznych lub im zaprzeczają. Następuje pogorszenie relacji z rodziną i narastające odosobnienie. Choroba może przebiegać w formie jednego rzutu lub przewlekle, z okresami remisji i nawrotów.
Proces leczenia wymaga współpracy zespołu specjalistów: internisty (to do nich najczęściej trafiają pacjenci w pierwszej fazie choroby i oni powinni odpowiednio pokierować leczeniem), psychiatry, dietetyka, psychoterapeuty, jak również w zależności od rodzaju zaburzeń towarzyszących – kardiologa i endokrynologa.
Posiłki powinny być:
▫ urozmaicone (większe prawdopodobieństwodostarczenia niezbędnych składników odżywczych)
▫ podawane w małych porcjach, ale często –5 razy na dzień
▫ łatwostrawne – preferowane techniki kulinarne to: duszenie, pieczenie w folii lub gotowanie (składniki odżywcze zawarte w potrawach są łatwiej przyswajalne)
▫ dobrze przyprawione naturalnymi przyprawami i ziołami
▫ estetycznie podane
▫ spożywane w spokoju
▫ odpowiednio skomponowane smakowo i kolorystycznie
▫ podawane na dużym talerzu – zachęca to do zjedzenia większej porcji pożywienia
▫ spożywane w towarzystwie innych osób (bliska osoba powinna towarzyszyć choremu jeszcze przez ok. 2 godziny po spożyciu posiłku w celu kontroli odruchu wymiotnego lub zachowań kompensacyjnych).
Farmakoterapia:
• odgrywa w leczeniu anoreksji niewielką rolę
• wykorzystywana jest w przypadkach z towarzyszącymi objawami psychopatologicznymi, np. depresyjnymi, obsesyjno-kompulsyjnymi lub lękowymi
• leki należy stosować ostrożnie, zwłaszcza przy znacznym niedoborze masy ciała.
Psychoterapia- leczenie problemów psychicznych związanych z zaburzonym odżywianiem się [2].
Literatura :
[1 ] Anna Lewitt, Krzysztof Brzęczek, Andrzej Krupienicz, Wydział Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny
[2] E. Bator, M. Bronkowska, D. Ślepecki, J. Biernat, Anoreksja – przyczyny, przebieg, leczenie, Zakład Żywienia Człowieka Katedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu